Hiện nay một số đối tượng sinh vật hại trên cây trồng vụ Xuân năm 2024 có xu hướng ra tăng về tỷ lệ hại và diện tích nhiễm như bệnh đạo ôn, khô vằn, rầy nâu trên cây lúa, rầy xanh, bọ cánh tơ trên cây chè, bọ phấn, bọ trĩ, nhện gây hại trên cây na… Cần chủ động kiểm tra và hướng dẫn nông dân các biện pháp phòng trừ, kiểm soát sinh vật gây hại ko để ảnh hưởng đến năng suất cây trồng.

Qua điều tra cho thấy, rầy xanh và bọ cánh tơ gây hại với tỷ lệ hại trung bình 2-5%, nơi cao 10-15% búp bị hại, cục bộ 20% búp bị hại (TPTN, Đồng Hỷ, Đại Từ, Phú Lương ….); Trên cây lúa sâu đục thân trưởng thành đã xuất hiện rải rác, dự báo sâu non bắt đầu nở từ ngày 26/4, nở rộ 30/4 - 10/5 gây hại trên các trà lúa, sẽ gây bông bạc trên trà lúa trỗ đầu tháng 5, gây ung đòng trên trà lúa trỗ từ 15/5. Sâu cuốn lá nhỏ trưởng thành dự kiến ra 23/4, dự báo sâu non sâu cuốn lá bắt đầu nở từ ngày 28/4, nở rộ đầu tháng 5 gây hại trên các trà lúa, sẽ gây hại nặng trên trà lúa giai đoạn đứng cái - làm đòng. Bệnh khô vằn tỷ lệ bệnh trung bình 2-5%, nơi cao 10-20%, cục bộ 30% dảnh bị hại, ngoài ra rầy nâu, rầy lưng trắng bắt đầu nở; Trên cây na bọ phấn, bọ trĩ, nhện gây hại với tỷ lệ hại trung bình 2-3%, nơi cao 5-10% lá bị hại;… 

Hình ảnh điều tra dịch hại trên cây na tại xã La Hiên, huyện Võ Nhai

Theo dự báo thời tiết của Trung tâm Dự báo KTTV Quốc gia, trong thời gian tới, đặc biệt dịp nghỉ lễ 30/4 - 01/5, thời tiết chuyển nắng nóng gay gắt, xen kẽ mưa, ẩm độ cao là điều kiện rất thuận lợi cho các đối tượng dịch hại cây trồng tiếp tục phát sinh gây ra. Để hạn chế thiệt hại do sâu bệnh gây ra, ảnh hưởng đến năng suất cây trồng; Chi cục Trồng trọt và Bảo vệ thực vật hướng dẫn biện pháp kỹ thuật phòng trừ như sau:

1. Cây lúa

* Đối với rầy nâu, rầy lưng trắng hại lúa

Tăng cường kiểm tra đồng ruộng phát hiện ổ rầy, phun thuốc trừ rầy với những ruộng lúa có mật độ 40-50 con/khóm (2.000 - 2.500 con/m2).

- Đối với những diện tích lúa đang làm đòng - trỗ, ruộng chủ động nước nên sử dụng các loại thuốc có tác dụng lưu dẫn như: Actara® 25WG, Chess® 50WG, Sutin 5EC, Chersieu 50WG; Sachray 200WP...

 - Đối với những ruộng khô hạn và lúa từ giai đoạn chắc xanh đến chín, sử dụng các loại thuốc có tác dụng tiếp xúc như: Bassa 50EC, Applaud 25SC, 25WP, Sieuray 250WP, Vibasa 50EC... (Yêu cầu phải rẽ lúa thành luống, mỗi luống rộng từ 0,5 - 0,6m và phun trực tiếp vào gốc lúa nơi rầy tập trung gây hại).

Hình ảnh điều tra rầy gây hại trên cây lúa

* Đối với sâu cuốn lá

Theo dõi chặt chẽ diễn biến, xác định thời điểm sâu non nở, đặc biệt chú ý trên trà lúa Xuân giai đoạn đứng cái - làm đòng phun thuốc trừ sâu nếu thấy mật độ sâu non từ 20 con/m2 trở lên (với lúa đang ở giai đoạn đứng cái làm đòng), 50 con/m2 trở lên (với lúa đang đẻ nhánh), những ruộng có mật độ sâu cao trên 100 con/m2 phải phun kép 2 lần cách nhau từ 4 - 5 ngày.

Sử dụng một trong các thuốc trừ sâu cuốn lá hại lúa được đăng ký trong Danh mục thuốc BVTV được phép sử dụng ở Việt Nam ví dụ như: Clever 150SC, 300WG, Virtako® 40WG, Patox 95SP, Comda gold 5WG, Match® 050 EC, …

* Đối với sâu đục thân

- Theo dõi diễn biến của trưởng thành, mật độ ổ trứng và thời điểm sâu

non nở đặc biệt trên những ruộng đang trong giai đoạn đứng cái - làm đòng - trỗ bông.

- Sử dụng thuốc phun trừ sâu đục thân cho những ruộng lúa có mật độ ổ trứng trên 0,3 ổ/m2 (3 ổ/10m2), thời điểm phun khi sâu non mới nở, những ruộng có mật độ ổ trứng cao trên 1 ổ/m2 (10 ổ/10 m2) cần tiến hành phun kép 2 lần cách nhau từ 4 - 5 ngày.

- Sử dụng một trong các thuốc trừ sâu đục thân hại lúa được đăng ký trong Danh mục thuốc BVTV được phép sử dụng ở Việt Nam ví dụ như: Virtako® 40WG, Gà nòi 95SP; Patox 95SP, Aremec 45EC; Shepatin 90EC; Neretox 18 SL, 95WP, .…

* Đối với bệnh đạo ôn lá và đạo ôn cổ bông

- Đối với đạo ôn lá: Thực hiện theo Hướng dẫn phòng trừ bệnh hại cây trồng số 196/HD-CCTTBVTV ngày 19/3/2024 của Chi cục Trồng trọt và BVTV.

- Đối với bệnh đạo ôn cổ bông, cổ gié: Tiến hành phun thuốc phòng bệnh với những ruộng lúa đã bị nhiễm đạo ôn lá và những ruộng xung quanh, đặc biệt những ruộng cấy giống nhiễm như: BC15, Nếp, J02, TBR225... Sử dụng một trong các thuốc trừ bệnh đạo ôn hại lúa được đăng ký trong Danh mục thuốc BVTV được phép sử dụng ở Việt Nam như: Amistar Top® 325SC; Daconil 75WP; Fuji-One 40EC, 40WP, Katana 20SC; Fu-army 30WP, 40EC; Lúa vàng 20WP; Fuan 40EC …

Thời điểm phun khi lúa trỗ được 10% số bông trên ruộng hoặc sau khi lúa trỗ thoát (Phun vào thời điểm hạt chấu khép). Đối với những ruộng bị bệnh đạo ôn lá hại nặng cần tiến hành phun kép 2 lần, lần 1: Trước khi lúa trỗ 1-2 ngày, lần 2: Sau khi lúa trỗ thoát. Sau khi phun thuốc nếu gặp mưa to cần phải phun lại.

* Đối với bệnh khô vằn

Áp dụng tổng hợp các biện pháp chăm sóc cây khỏe, thường xuyên kiểm tra đồng ruộng, kịp thời phát hiện ổ bệnh, phun thuốc trừ bệnh bằng một trong các loại thuốc trừ bệnh khô vằn hại lúa được đăng ký trong Danh mục thuốc BVTV được phép sử dụng ở Việt Nam ví dụ như: Saizole 5SC, Validacin 5SL; Tilt Super® 300EC; Anvil® 5SC.... Sau khi phun thuốc 5-7 ngày, kiểm tra lại, nếu bệnh chưa dừng phải phun lại.

2. Cây na

* Đối với bọ phấn, bọ trĩ, nhện hại na

Phải điều tra theo dõi phát hiện sớm khi cây na giai đoạn phát triển lộc - ra hoa - quả non để tiến hành phòng trừ kịp thời, hạn chế gây thiệt hại đến năng suất chất lượng sản phẩm.

- Thuốc dùng trừ bọ phấn, bọ trĩ là một trong các loại được đăng ký trong Danh mục thuốc BVTV được phép sử dụng ở Việt Nam: Shertin 5.0EC; Biosun 3EW, Actimax 50WG, Catex 3.6EC ,...

- Thuốc dùng trừ nhện đỏ là một trong các loại được đăng ký trong Danh mục thuốc BVTV được phép sử dụng ở Việt Nam như: Actimax 50WG; Angun 5WG, Comda gold 5WG, Kuraba WP, 3.6EC ...

3. Cây nhãn vải

- Đối với bệnh sương mai, thán thư hại nhãn, vải: Thực hiện theo hướng dẫn tại Văn bản số 196/HD-CCTTBVTV ngày 19/3/2024 của Chi cục Trồng trọt và BVTV.

4. Cây chè

Hướng dẫn quản lý bọ cánh tơ và rầy xanh hại chè bằng các biện pháp sau:

- Thực hiện các biện pháp chăm sóc, bón phân cân đối hợp lý, dọn sạch cỏ dại, kết hợp tưới nước, tủ gốc giữ ẩm cho chè.… đảm bảo cây chè sinh trưởng phát triển tốt.

- Áp dụng kỹ thuật “Hái chạy” nếu đến lứa hái.

- Thường xuyên kiểm tra diễn biến rầy xanh, bọ cánh tơ trên các nương chè, xác định thời điểm rầy, bọ cánh tơ nở đặc biệt chú ý giai đoạn chè nảy búp đến trước thu hái 7 ngày, nếu thấy tỷ lệ búp bị hại từ 10% (theo dõi 100 búp có 10 búp bị hại) trở lên thì sử dụng thuốc phun trừ bằng một trong các loại thuốc được đăng ký trong Danh mục thuốc BVTV được phép sử dụng ở Việt Nam ví dụ như: Trebon 10EC, Kuraba 3.6EC, Shertin 5.0EC, Tridan 21.8WP...... Chú ý phun thuốc khi rầy, bọ cánh tơ còn non.

Ngoài ra cần chủ động điều tra, theo dõi mức độ phát sinh, gây hại của bệnh đốm sọc, bạc lá do vi khuẩn. Bọ xít nâu gây hại trên nhãn vải, chủ động áp dụng các biện pháp phòng trừ kịp thời.

Chú ý: Đảm bảo tuân thủ thời gian cách ly, nồng độ, liều lượng theo hướng dẫn trên bao bì. Với lúa đang trỗ, chỉ được phun vào buổi chiều mát. Trong điều kiện thời tiết nắng nóng cần tưới ẩm cho chè trước khi phun thuốc, tránh ngộ độc thuốc.

Tin ảnh và bài: Phòng Trồng trọt và BVTV – Chi cục Trồng trọt và BVTV Thái Nguyên