Diễn đàn do T.Ư Đoàn, T.Ư Hội Liên hiệp thanh niên VN phối hợp với Bộ Khoa học - Công nghệ, Mạng lưới Trí thức trẻ VN toàn cầu, Trường đại học VinUni tổ chức, với sự đồng hành của Sacombank. Dự chương trình có ông Lại Xuân Lâm, Phó bí thư Đảng ủy Chính phủ; bà Lê Thị Thu Hằng, Thứ trưởng Bộ Ngoại giao; anh Nguyễn Tường Lâm, Bí thư T.Ư Đoàn, Chủ tịch T.Ư Hội Liên hiệp thanh niên VN.

Các trí thức trẻ VN toàn cầu tham dự diễn đàn - ẢNH: TUẤN MINH

Khát vọng được cống hiến cho đất nước

Phát biểu khai mạc diễn đàn, anh Nguyễn Tường Lâm nhấn mạnh vai trò tiên phong của đội ngũ trí thức trẻ trong hành trình xây dựng một VN hùng cường, thịnh vượng. Theo anh Lâm, mỗi đại biểu có mặt tại diễn đàn đều mang trong mình khát vọng được cống hiến cho đất nước. Diễn đàn không chỉ là nơi kết nối những khát vọng ấy mà còn là không gian để chia sẻ, đề xuất lời giải cho các bài toán phát triển trong kỷ nguyên mới.

Anh Lâm khẳng định diễn đàn được tổ chức trong bối cảnh đặc biệt, khi Bộ Chính trị vừa ban hành Nghị quyết 57-NQ/T.Ư về phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia. Trong tiến trình ấy, trí thức trẻ với tinh thần sáng tạo, tri thức và sự nhiệt huyết, chính là lực lượng đi đầu, góp phần quan trọng trong thực hiện mục tiêu phát triển nhanh và bền vững.

Thay mặt T.Ư Đoàn, anh Lâm cho biết tổ chức Đoàn luôn xem việc đồng hành cùng đội ngũ trí thức trẻ là trách nhiệm chính trị và là sự đầu tư chiến lược cho tương lai đất nước. Từ năm 2018 đến nay, diễn đàn đã trải qua 5 kỳ tổ chức với sự tham gia của hàng nghìn đại biểu từ hơn 30 quốc gia. Nhiều sáng kiến, kiến nghị từ diễn đàn đã được chuyển giao tới các cơ quan chức năng và đang dần hiện thực hóa. Mạng lưới Trí thức trẻ VN toàn cầu cũng từng bước định hình, hoạt động ngày càng chuyên nghiệp và hiệu quả, lan tỏa giá trị tri thức Việt ra quốc tế.

Thứ trưởng Bộ Ngoại giao Lê Thị Thu Hằng gặp gỡ 72 trí thức trẻ trở về từ nhiều quốc gia - ẢNH: TUẤN MINH

Anh Lâm cũng khẳng định T.Ư Đoàn và T.Ư Hội Liên hiệp thanh niên VN sẽ luôn là người bạn đồng hành tin cậy, tạo điều kiện để trí thức trẻ bay xa trên hành trình phụng sự Tổ quốc bằng tri thức. "Tôi tin rằng từ diễn đàn này, những ý tưởng sẽ được khai phá, những kết nối sẽ được hình thành, và những giá trị mới sẽ được kiến tạo, vì một VN hùng cường vào năm 2045", anh Lâm kỳ vọng.

Cầu nối giữa tri thức và chính sách

Báo cáo đề dẫn tại diễn đàn, PGS-TS Đào Việt Hằng, Chủ nhiệm Mạng lưới Trí thức trẻ VN toàn cầu, cho biết Diễn đàn Trí thức trẻ VN toàn cầu được khởi xướng từ năm 2018, đến nay đã trải qua 6 kỳ tổ chức, trở thành không gian kết nối lớn nhất dành cho đội ngũ trí thức trẻ VN trong và ngoài nước. Với sứ mệnh là cầu nối giữa tri thức và chính sách, diễn đàn đã góp phần khơi gợi tinh thần trách nhiệm, lòng yêu nước và khát vọng cống hiến của thế hệ trẻ trí thức Việt.

Tính đến năm 2025, diễn đàn đã quy tụ hơn 1.000 đại biểu chính thức, thu hút hơn 2.000 thành viên trong Mạng lưới Trí thức trẻ VN toàn cầu, đóng góp rất nhiều đề xuất và khuyến nghị gửi tới các cơ quan lãnh đạo Đảng, Nhà nước. Qua từng năm, diễn đàn đã phản ánh những chủ đề thời sự chiến lược như chuyển đổi số, phát triển bền vững, kinh tế tuần hoàn, phục hồi kinh tế sau đại dịch và hiện nay là ứng dụng trí tuệ nhân tạo (AI) trong giáo dục, lao động và phát triển xanh.

Anh Nguyễn Tường Lâm phát biểu khai mạc diễn đàn - ẢNH: TUẤN MINH

Diễn đàn lần thứ 6 năm 2025 tiếp tục phát huy vai trò định hướng và kết nối khi tổ chức chuỗi hội thảo chuyên đề về AI, kinh tế xanh, giáo dục bao trùm và thích ứng với biến đổi toàn cầu. Đặc biệt, chương trình "Bình dân học AI", phổ cập kỹ năng AI miễn phí cho hơn 2 triệu thanh niên là sáng kiến mang tính thực tiễn cao, lan tỏa giá trị tri thức đến cộng đồng rộng lớn. Diễn đàn năm nay đã quy tụ hơn 200 trí thức trẻ trình độ cao, trong đó có 72 người từ hơn 20 quốc gia và vùng lãnh thổ về tham dự.

Theo PGS-TS Đào Việt Hằng, diễn đàn không chỉ là nơi thảo luận học thuật mà còn là không gian hành động, nơi các trí thức trẻ đề xuất chính sách, sáng kiến và cùng nhau triển khai các dự án cụ thể vì sự phát triển của đất nước. Ý nghĩa lớn nhất của diễn đàn chính là khơi thông nguồn lực chất xám VN trên toàn cầu, tạo ra một mạng lưới gắn kết chặt chẽ, hiệu quả giữa người trẻ có trình độ cao và các cơ quan hoạch định chính sách.

Khuyến khích trí thức trở về hoặc đóng góp từ xa

Tại diễn đàn, Thứ trưởng Bộ Ngoại giao Lê Thị Thu Hằng đã có cuộc gặp gỡ 72 trí thức trẻ trở về từ nhiều quốc gia. Phát biểu tại buổi gặp, bà Hằng nhấn mạnh trong kỷ nguyên khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo, đội ngũ trí thức trẻ là động lực then chốt. Bà Hằng cho biết hiện nay ở VN tư duy chính sách đang thay đổi rõ rệt, không chỉ khuyến khích trí thức "trở về", mà còn tạo điều kiện để "đóng góp từ xa". Điển hình là việc sửa đổi luật Quốc tịch, cho phép song tịch và đơn giản hóa thủ tục về nước.

Cùng với đó là việc đầu tư cải thiện môi trường nghiên cứu trong nước và triển khai cơ chế "đặt hàng" các chuyên gia giải quyết bài toán cụ thể. Những chủ trương như thu hút 100 chuyên gia ưu tú, hay phát triển nhân lực AI là minh chứng cho quyết tâm hành động của Chính phủ.

Tại buổi gặp, nhiều đại biểu cũng thẳng thắn nêu lên các rào cản và đưa ra các giải pháp để phát triển khoa học, công nghệ như: cần rút ngắn thời gian cấp bằng sáng chế, hiện mất tới 3- 4 năm, để tránh tình trạng phát minh lỗi thời; xây dựng phòng thí nghiệm dùng chung cấp tỉnh, mở cho cả cộng đồng có ý tưởng sáng tạo, tránh lãng phí đầu tư. Đại biểu cũng đề nghị cải thiện những thủ tục rườm rà khi chuyên gia về nước làm việc…

Chia sẻ tại buổi gặp, anh Nguyễn Tường Lâm cho rằng vấn đề cốt lõi là làm sao "khơi thông nguồn lực trí thức trẻ" trong và ngoài nước. Anh Lâm đề xuất cơ chế hai chiều: trong nước chủ động "đặt hàng", còn trí thức toàn cầu có thể dễ dàng tiếp cận và phản hồi. T.Ư Đoàn và Mạng lưới Trí thức trẻ VN toàn cầu sẽ đóng vai trò cầu nối trung gian, đồng thời xây dựng cơ sở dữ liệu để tổng hợp các ý tưởng, khó khăn và đề xuất từ trí thức trẻ, làm căn cứ kiến nghị chính sách.