Theo TechSpot, dù Microsoft đã tung ra 15 phiên bản Windows mới trong 3 thập kỷ, những hệ điều hành 'cổ xưa' như Windows XP, thậm chí cả MS-DOS, vẫn đang âm thầm vận hành nhiều hệ thống trọng yếu trên khắp thế giới, từ bệnh viện, tàu hỏa đến máy ATM, bất chấp sự lỗi thời và việc ngừng hỗ trợ từ lâu.

Các hệ điều hành cũ vẫn được sử dụng để vận hành nhiều hệ thống quan trọng
Một báo cáo gần đây của BBC hé lộ những trường hợp khó tin này. Tại một bệnh viện ở New York (Mỹ), người ta phát hiện một chiếc thang máy vẫn chạy bằng Windows XP, phiên bản đã bị Microsoft ngừng hỗ trợ mở rộng từ tháng 4.2019. Thậm chí, nhiều máy ATM không chỉ dùng XP mà còn cả Windows NT, ra đời từ năm 1993.

Nhiều hệ điều hành 'cổ' của Microsoft vẫn âm thầm hoạt động trong các hệ thống lớn

ẢNH: CHỤP MÀN HÌNH TECHSPOT

Lý do cho sự tồn tại lâu dài này là gì? Nguyên nhân đến từ sự ổn định và khả năng tích hợp sâu với các hệ thống điều khiển độc quyền, vốn không thay đổi suốt nhiều năm, khiến việc nâng cấp trở nên tốn kém và phức tạp. Một kỹ thuật viên ATM chia sẻ rằng chi phí cho phần cứng mới, rào cản pháp lý và viết lại phần mềm là quá lớn.

Không chỉ ở Mỹ, năm 2024, hãng đường sắt Deutsche Bahn của Đức gây xôn xao khi đăng tin tuyển dụng nhân sự có kiến thức về MS-DOS và Windows 3.11 để vận hành hệ thống hiển thị trên một số đoàn tàu cũ. Tương tự, hệ thống Muni Metro ở San Francisco (Mỹ) cho đến gần đây vẫn cần nhân viên dùng đĩa mềm để khởi động hệ thống điều khiển tàu dựa trên DOS mỗi sáng. Ngay cả những máy in ảnh LightJet khổng lồ tại San Diego (Mỹ), sản xuất các bản in chất lượng bảo tàng, cũng vẫn trung thành với Windows 2000 vì chi phí bản quyền phần mềm mới lên đến hàng chục ngàn USD.

Có lẽ trường hợp kinh điển nhất là tại Bộ Cựu chiến binh Mỹ. Các bác sĩ tại đây vẫn sử dụng Hệ thống Hồ sơ Bệnh án Điện tử (CPRS), từng ra mắt vào năm 1997, chạy trên nền tảng VistA (1985) vốn được xây dựng cho MS-DOS. Điều này đồng nghĩa với giao diện dòng lệnh, khởi động máy mất 15 phút và việc thay thế toàn bộ dự kiến kéo dài đến ít nhất năm 2031.

Dù Microsoft nỗ lực quảng bá Windows 11, Windows 10 vẫn chiếm lĩnh thị trường với 53% thị phần. Điều đáng nói, Windows XP vẫn chiếm 0,33%, một minh chứng cho thấy sự 'lưu luyến' và khó tách rời khỏi các nền tảng quen thuộc, bất chấp rủi ro bảo mật khi không còn được hỗ trợ.