Thúc đẩy blockchain và AI Việt là sứ mạng của nhiều doanh nghiệp (Ảnh minh họa: TTXVN)

Theo ông Quảng, người Việt đủ năng lực để tạo ra những mô hình AI tạo sinh mang dấu ấn Việt, nếu có sự đồng hành của Nhà nước về hạ tầng, dữ liệu và cơ chế. Bởi dấu ấn của người Việt đã hiện diện trong hành trình phát triển công nghệ trí tuệ nhân tạo toàn cầu. Một số nhà khoa học gốc Việt có đóng góp trong quá trình phát triển các mô hình ngôn ngữ lớn (LLM) như GPT - nền tảng đứng sau các ứng dụng như ChatGPT.

Thực tế, Việt Nam hiện đã có nhiều ứng dụng AI sử dụng tiếng Việt, từ chatbot, tổng hợp giọng nói đến phân tích văn bản. Một số nhóm nghiên cứu trong nước đã bước đầu huấn luyện các mô hình ngôn ngữ riêng cho tiếng Việt. Tuy nhiên, phần lớn sản phẩm đang triển khai trên thị trường vẫn khai thác hoặc tinh chỉnh từ các mô hình nguồn mở quốc tế.

Trong kỷ nguyên AI, làm chủ mô hình ngôn ngữ lớn đồng nghĩa với việc nắm giữ lợi thế chiến lược về tri thức số và khả năng dẫn dắt tư duy xã hội. Một mô hình hiểu sâu tiếng Việt không chỉ là công cụ công nghệ, mà còn là phương tiện giữ gìn chủ quyền ngôn ngữ, văn hóa và năng lực quản trị số quốc gia.

Tuy nhiên, xây dựng một mô hình như GPT của riêng người Việt phải đối mặt với những thách thức lớn, đòi hỏi dữ liệu ngôn ngữ sạch, quy mô lớn, hạ tầng tính toán mạnh, đội ngũ chuyên gia công nghệ và nghiên cứu trình độ cao và quan trọng hơn cả là một thị trường đủ rộng để mô hình có thể vận hành hiệu quả và bền vững.

Con đường khả thi không nằm ở việc tạo ra một mô hình để so sánh với GPT, hay một ứng dụng để so sánh với ChatGPT mà là từng bước xây dựng năng lực thông qua các ứng dụng giải bài toán thực tiễn của Việt Nam. Một trợ lý ảo tiếng Việt cho dịch vụ công, một hệ thống AI hỗ trợ giáo viên ở vùng sâu, vùng xa, một nền tảng chẩn đoán bệnh bằng giọng nói, một công cụ số hóa tiếng dân tộc thiểu số... là những bài toán mang tính thị trường và ý nghĩa xã hội rõ ràng.

Để hiện thực hóa hướng đi này, vai trò chủ trì và dẫn dắt của Nhà nước là điều kiện tiên quyết. Các doanh nghiệp mong muốn Nhà nước đóng vai trò như một “kiến trúc sư trưởng”, quy hoạch tổng thể, định hướng công nghệ.

Việt Nam đặt mục tiêu đến năm 2030 nằm trong nhóm 4 nước dẫn đầu ASEAN về nghiên cứu, phát triển và ứng dụng AI, xây dựng 10 thương hiệu AI có uy tín trong khu vực. Do vậy, việc chủ động phát triển các ứng dụng AI tiếng Việt không chỉ là mong muốn, mà là nhiệm vụ chiến lược.