“…sắp xếp, tinh gọn bộ máy tổ chức của hệ thống chính trị; sáp nhập các đơn vị hành chính, "sắp xếp lại giang sơn", tổ chức không gian phát triển bền vững cho đất nước, tinh thần đoàn kết càng phải được phát huy mạnh mẽ hơn bao giờ hết…” (trích bài viết "Sức mạnh của đoàn kết" của đồng chí Tô Lâm, Tổng Bí thư Ban Chấp hành Trung ương Đảng Cộng sản Việt Nam) - Ảnh: Chinhphu.vn

Việc sáp nhập hai tỉnh Bắc Kạn và Thái Nguyên là kết quả của quá trình chuẩn bị bài bản, nghiên cứu thận trọng trên cơ sở các nghị quyết, kết luận của Bộ Chính trị, Ban Chấp hành Trung ương Đảng, Quốc hội và Chính phủ. Tại Kỳ họp thứ Bảy, Quốc hội khóa XV đã thông qua Nghị quyết số 202/2025/QH15 về việc sắp xếp đơn vị hành chính cấp tỉnh, trong đó sáp nhập Bắc Kạn và Thái Nguyên từ ngày 1/7/2025. Đây không phải sự cộng gộp số học về dân số, diện tích, mà là một quyết sách mang tầm nhìn chiến lược, hướng đến sự phát triển toàn diện và bền vững của khu vực trung du và miền núi Bắc Bộ. Trong bối cảnh Đảng ta đang tiến hành đổi mới mạnh mẽ về tổ chức bộ máy, việc sáp nhập các tỉnh là sự cụ thể rõ nét về tinh thần “nhìn thẳng, nói thẳng, làm quyết liệt” trong thực hiện chủ trương lớn.

Nhà tưởng niệm Chủ tịch Hồ Chí Minh tại đèo De, Phú Đình, Định Hóa nằm trong quần thể Khu di tích lịch sử quốc gia đặc biệt An toàn khu (ATK) Định Hóa, tỉnh Thái Nguyên

Thái Nguyên và Bắc Kạn từ lâu là hai địa phương gắn bó chặt chẽ về địa lý, lịch sử và văn hóa. Trong lịch sử, Bắc Kạn từng thuộc tỉnh Thái Nguyên (giai đoạn trước 1900) và sau đó từng cùng Thái Nguyên hình thành tỉnh Bắc Thái (1965 - 1997). Vì vậy, cuộc tái thống nhất hai tỉnh là bước đi tất yếu, như trở lại ngôi nhà xưa thân thuộc, không gây ra những xáo trộn về văn hóa hay tổ chức bộ máy.

Khu du lịch hồ Núi Cốc (Thái Nguyên) với huyền thoại chàng Cốc, nàng Công

 Thắng cảnh nổi tiếng hồ Ba Bể (Bắc Kạn)

Hai tỉnh đều là cứ điểm của Chiến khu Việt Bắc, gắn liền với An toàn khu cách mạng, nơi Đảng và Bác Hồ đã lãnh đạo cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp. Các di tích lịch sử, các trục di sản văn hóa và di sản thiên nhiên như: ATK Định Hóa, hồ Núi Cốc (Thái Nguyên), ATK Chợ Đồn, hồ Ba Bể, rừng Kim Hỷ (Bắc Kạn)... tạo thành không gian văn hóa - du lịch liên vùng, giàu tiềm năng phát triển, giàu tiềm năng phát triển trong tương lai. Về mặt xã hội, hai tỉnh đều có đông đồng bào dân tộc Tày, Nùng, Dao… sinh sống lâu đời; có nhiều giá trị văn hóa và tín ngưỡng tương đồng, tạo nên một bề dày văn hóa hài hòa về phong tục, lối sống và tổ chức cộng đồng.

Địa danh Nà Pậu, xã Lương Bằng, huyện Chợ Đồn được biết đến là một trong 6 di tích lịch sử thuộc vùng ATK Chợ Đồn, tỉnh Bắc Kạn

Sự gắn bó giữa Thái Nguyên và Bắc Kạn không chỉ đến từ địa lý liền kề, mà còn từ mối quan hệ lịch sử, tình cảm cách mạng và kết nối cộng đồng lâu đời. Từ những ngày đầu của cách mạng giải phóng dân tộc, Nhân dân hai tỉnh đã cùng chia ngọt sẻ bùi, chung một chiến hào trong cuộc kháng chiến chống Pháp. ATK Định Hóa và ATK Chợ Đồn không chỉ là những địa danh lịch sử, mà còn là chứng tích của một mối liên hệ bền vững, máu thịt giữa hai vùng đất.

Không chỉ trong chiến tranh, thời kỳ xây dựng đất nước sau năm 1975, tỉnh Bắc Thái đã đóng vai trò quan trọng trong phát triển kinh tế - xã hội, đặc biệt là trong lĩnh vực công nghiệp, khai khoáng, lâm nghiệp và đào tạo nguồn nhân lực cho vùng trung du và miền núi phía Bắc. Mối quan hệ hỗ trợ lẫn nhau về nhân lực, chính sách, nguồn lực đầu tư và văn hóa ấy vẫn luôn được duy trì ngay cả khi hai tỉnh tái lập năm 1997.

Thái Nguyên có hệ thống các bệnh viện lớn, trung tâm y tế chất lượng cao, với trang thiết bị y tế hiện đại, đồng bộ đáp ứng ngày càng cao nhu cầu khám, chữa bệnh, chăm sóc và bảo vệ sức khỏe Nhân dân. (Trong ảnh: Các bác sĩ Bệnh viện Trung ương Thái Nguyên thực hiện phẫu thuật thay thủy tinh thể miễn phí bằng phương pháp Phaco cho người dân)

Trên nền tảng đó, việc tái sáp nhập hôm nay không phải là một sự ghép nối cơ học, mà là sự trở về của những gì vốn đã thuộc về nhau, là sự cộng hưởng mạnh mẽ giữa hai miền đất, hai dòng chảy lịch sử, hai ý chí phát triển. Đây là nền tảng vô cùng quan trọng để xây dựng một tỉnh Thái Nguyên mới phát triển hài hòa, bền vững, lấy Nhân dân làm trung tâm và sự đoàn kết làm động lực chủ đạo.

Thái Nguyên hiện là trung giáo dục và đào tạo lớn của cả nước, nơi cung cấp nguồn nhân lực chất lượng cao. (Trong ảnh: Sinh viên Trường Đại học Kỹ thuật Công nghiệp - Đại học Thái Nguyên)

Tỉnh Thái Nguyên sau sáp nhập có quy mô diện tích trên 8.300 km², dân số gần 1,8 triệu người. Đây là tiền đề quan trọng để xây dựng một không gian kinh tế liên vùng đồng bộ, hiện đại, khai thác tối đa tiềm năng của mỗi địa phương. Thái Nguyên hiện là trung tâm công nghiệp, giáo dục, y tế, khoa học công nghệ và chuyển đổi số khu vực trung du và miền núi Bắc Bộ; định hướng trung tâm về logistics và sản xuất công nghệ cao trong tương lai. Trong khi đó, Bắc Kạn giàu tài nguyên thiên nhiên, rừng, khoáng sản, có nhiều tiềm năng về du lịch sinh thái. Việc sáp nhập sẽ tạo ra khả năng bổ sung, hỗ trợ lẫn nhau về nguồn lực, công nghệ và nguồn nhân lực.

 Các phong tục, tập quán sinh hoạt truyền thống của đồng bào dân tộc Tày được giữ nguyên vẹn tại Khu bảo tồn Làng nhà sàn dân tộc sinh thái Thái Hải (TP. Thái Nguyên)

Ruộng bậc thang ở xã Công Bằng, huyện Pác Nặm là một điểm du lịch hấp dẫn của tỉnh Bắc Kạn 

Quy hoạch sau sáp nhập đặc biệt chú trọng đến việc phát triển hạ tầng giao thông liên vùng, hoàn thiện các tuyến cao tốc Hà Nội - Thái Nguyên - Bắc Kạn, mở rộng các khu công nghiệp, thu hút vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI) vào các lĩnh vực chế biến nông sản, khai khoáng, du lịch sinh thái. Các dự án về giáo dục, y tế, bảo tồn văn hóa dân tộc thiểu số, phát triển du lịch cộng đồng... cũng được ưu tiên triển khai trên toàn tỉnh mới, đảm bảo hài hòa giữa phát triển kinh tế và gìn giữ bản sắc địa phương.

Một khía cạnh quan trọng khác chính là hiệu quả quản trị. Sáp nhập giúp tiết kiệm chi phí bộ máy, giảm đầu mối trung gian, tối ưu hóa nhân lực và ngân sách. Khi cơ cấu hành chính tinh gọn, minh bạch hơn, việc điều hành, giám sát và phân bổ nguồn lực cũng sẽ đồng bộ, tránh trùng lặp, gia tăng hiệu quả đầu tư công và quản lý tài nguyên. Đây là điều kiện thuận lợi để xây dựng chính quyền điện tử, tiến tới chính quyền số, phục vụ người dân và doanh nghiệp tốt hơn.

Thái Nguyên - nơi hội tụ nhiều điều kiện thuận lợi thu hút các tập đoàn, doanh nghiệp lớn trong nước và nước ngoài đến đầu tư. (Trong ảnh: Sản xuất điện thoại thông minh tại Nhà máy Samsung Thái Nguyên)

Ngoài ra, việc mở rộng địa bàn còn tạo thuận lợi trong thu hút đầu tư, nhất là với các nhà đầu tư chiến lược cần quỹ đất lớn, hạ tầng đồng bộ và nguồn nhân lực tại chỗ dồi dào. Tỉnh Thái Nguyên mới sẽ tiếp tục trở thành điểm đến hấp dẫn trong bản đồ đầu tư của miền Bắc, góp phần nâng cao năng lực cạnh tranh quốc gia.

Trong quá trình xây dựng và lấy ý kiến đề án sáp nhập, tỷ lệ người dân đồng thuận tại cả hai tỉnh Thái Nguyên và Bắc Kạn đều đạt mức rất cao (trên 99%). Điều đó cho thấy đây là quyết sách hợp lòng dân, hợp thời đại. Niềm tin và sự ủng hộ của Nhân dân chính là nền tảng vững chắc để việc sáp nhập diễn ra suôn sẻ, hiệu quả và sớm phát huy tác dụng thực tiễn. Cùng với quyết tâm chính trị, tinh thần trách nhiệm của các cấp ủy Đảng, chính quyền và hệ thống chính trị, sự đồng thuận của người dân sẽ giúp tỉnh Thái Nguyên mới nhanh chóng ổn định tổ chức, kiện toàn bộ máy và đi vào hoạt động hiệu quả.

Nhân dân hai tỉnh Bắc Kạn - Thái Nguyên chung tay kiến tạo một Thái Nguyên mới năng động hơn, hiện đại hơn, phát triển toàn diện hơn. (Trong ảnh: Phối cảnh Dự án Khu đô thị mới, phố đi bộ trung tâm TP. Thái Nguyên)

Có thể khẳng định, việc sáp nhập Thái Nguyên và Bắc Kạn không chỉ là sự kết nối hai đơn vị hành chính, mà còn là biểu tượng cho khát vọng đổi mới và phát triển mạnh mẽ của một vùng đất trung du đang vươn lên mạnh mẽ. Đây là dịp để cán bộ, đảng viên, Nhân dân hai tỉnh cùng nhìn về một hướng, chung tay kiến tạo một Thái Nguyên mới năng động hơn, hiện đại hơn, phát triển toàn diện hơn, xứng đáng là điểm sáng của vùng trung du và miền núi phía Bắc. Sự đồng thuận của người dân, cùng với tầm nhìn chiến lược của Đảng và Nhà nước, sẽ là ngọn gió lớn nâng cánh cho hành trình phát triển mới - hành trình của niềm tin, ý chí và khát vọng.